“Kêu gọi vốn đầu tư” là thuật ngữ hay được các bạn startup nhắc đến và dường như “kêu gọi được vốn đầu tư” là điều kiện tiên quyết để thành công ngay trong suy nghĩ của nhiều nhà sáng lập startup.
Bức tranh màu hồng khi gọi được vốn đầu tư, câu chuyện thành công của nhiều công ty khởi nghiệp khi được rót vốn đầu tư, viễn cảnh sáng lạn khi nhận được vốn… trở thành động lực của không ít các nhà sáng lập công ty khởi nghiệp. Tuy nhiên cũng có nhiều bài học đắt giá với công ty khởi nghiệp khi gọi được vốn rồi sau đó nhà sáng lập phải ngậm đắng nuốt cay trong đau đớn, trường hợp the Kafe là một ví dụ điển hình.
Do đó, người khởi nghiệp trước khi kêu gọi vốn cần trả lời rõ ràng ít nhất ba câu hỏi sau:
- Tại sao cần phải kêu gọi vốn?
- Kêu gọi vốn từ đâu?
- Kêu gọi vốn như thế nào để gia tăng hiệu quả công ty?
Bạn cần kêu gọi vốn vì bạn thực sự cần nó để gia tăng hiệu quả hoạt động kinh doanh chứ không phải gọi vốn để cho “hoành tráng”, để “đổi đời” vì vốn là con dao hai lưỡi đấy. Nếu nội lực của bạn chưa đủ sức để hấp thụ hiệu quả nguồn vốn thì bạn sẽ trở thành nạn nhân của con dao kia. Nội lực của bạn là gì, vâng đó là nhân lực (đội ngũ), là sản phẩm/dịch vụ, là hệ thống quản trị.
Một khi nội lực của bạn đủ mạnh tương đối, lúc này công ty khởi nghiệp của bạn sẽ là “món hàng” đầy tiềm năng, hấp dẫn với những nhà đầu tư thực thụ. Và bạn cần nguồn vốn để thúc đẩy thị trường (scale-up), lúc này bạn hãy tìm đến những nhà đầu tư. Trên thị trường cơ bản có 2 dạng nhà đầu tư sau, nhà đầu tư thiên thần và các quỹ đầu tư, ngoài ra còn có kêu gọi vốn cộng đồng crowdfunding nhưng trong khuôn khổ bài viết này tôi đề cập đến hai dạng đầu tư cơ bản. Nhà đầu tư thiên thần thường là họ tin tưởng ở bạn mà đầu tư, họ ít tác động nhiều đến hệ thống vận hành của startup. Còn các quỹ đầu tư thì họ có quy trình bài bản hơn, họ có cách thức chọn lựa công ty startup khá chặt chẽ và khi đầu tư thường các quỹ sẽ tác động đến hệ thống vận hành nhằm tối ưu hóa mục tiêu kinh doanh. Nhà đầu tư thiên thần hay các quỹ thường xuất hiện ở những nơi quy tụ nhiều startup vì mục tiêu chính của nhà đầu tư là tìm kiếm công ty startup có khả năng sinh lãi cao trong tương lai. Startup của bạn là “món hàng” đắt giá hay rẻ tiền phần lớn nằm ở nội lực của bạn cộng với tiềm năng của thị trường về sản phẩm/dịch vụ.
Bạn cần lưu ý vốn (tiền) chỉ là một nguồn lực để phát triển công ty và nó chỉ phát huy hiệu quả tối ưu khi công ty startup hấp thụ được, cộng hưởng được. Do đó, bạn cần có một kế hoạch hành động rõ ràng khi kêu gọi được vốn, cần có phương án kinh doanh khi tiền được rót vào startup và hãy sẵn sàng để biến vốn trở thành đòn bẩy mạnh mẽ.
Không có bất cứ công thức chung nào để gọi vốn với startup, do đó những sáng lập công ty khởi nghiệp cần chủ động để tìm ra phương án phù hợp nhất với chính mình. Lời khuyên của tôi là chỉ khi nào bạn thật sự nghĩ rằng có thêm vốn, công ty startup của bạn sẽ phát triển thật sự mạnh hơn, khi đó bạn mới nên đi kêu gọi vốn. Bạn hãy biến startup của bạn “trở thành món hàng” đầy hấp dẫn với nhà đầu tư, bạn cần có sức chiến đấu để tồn tại trên thương trường nếu chưa có nhà đầu tư nào quan tâm vì cơ hội luôn chờ bạn ở phía trước. Thêm điều này nữa, “quỹ” đầu tư và con “quỷ” chỉ khác nhau cái dấu trên đầu mà thôi đó.
TP HCM ngày 29/06/2017
Cao Trung Hiếu
Sáng lập và điều hành Dân Trí Soft.
