Một chị bạn kể lớp chị vừa họp lớp sau hơn 20 năm ra trường. Lớp chị có 20% dân ở tỉnh lên, 80% dân thành phố, vì cách tuyển ĐH lúc đó còn lạc hậu, còn thi khối A, B, C, D...và ra trong bộ đề, học sinh ở thành phố có điều kiện luyện trí nhớ bằng cách giải tới giải lui bộ đề này, thuộc lòng từ năm lớp 10 nên dễ đậu hơn.
Ra trường năm 1994, 100% lớp chị đều có việc làm do sinh viên hồi đó ít, việc nhiều. Nước mình mới bình thường hoá quan hệ với Mỹ, rồi sau đó gia nhập Asean, Apec...nên doanh nghiệp nước ngoài sang nhiều, biết tiếng Anh bằng B Anh Văn là đi làm lương mấy trăm đô ngay.
Sau đó là dòng đời xô đẩy. Tính đến bây giờ, lượng doanh nghiệp do bạn học chị làm chủ, 80% là dân tỉnh và 20% dân thành phố.
Chị nói ngày xưa tụi nó (dân tỉnh) ở nhà trọ, đi xe đạp, làm thêm nhiều, ăn mặc quê mùa, có bạn gái phải ngồi 1 góc để khô mồ hôi trước khi bước vào lớp, thấy tụi nó căng thẳng thần kinh, bị chủ nhà trọ đuổi, đi làm thêm bị giật mất tiền, đen đúa gầy còm....vậy mà giờ đi xe hơi đắt tiền, chủ những công ty nhà máy xí nghiệp, con cái học trường quốc tế, nhà biệt thự Thảo Điền Phú Mỹ Hưng, thậm chí có nhà cửa bên Mỹ bên Úc để nghỉ dưỡng.
Còn nhóm chị, hồi đó đứa đi dream lùn đứa đi max, học hết trung tâm Anh ngữ này đến trung tâm tin học kia. Sáng mẹ phát tiền ăn phở, trưa về nhà có cơm mẹ nấu, nhà có phòng riêng, có máy tính, có máy cát set nghe nhạc nghe tiếng Anh... Gọi là nhà có ĐIỀU KIỆN. Nhưng bây giờ, gặp nhau, nhóm chị vẫn bàn về "có nên mua Air Blade hay SH, lãi suất ngân hàng nào nào cao hơn để gửi chút tiền vài ba trăm triệu dư ra". Chị chen chúc nộp hồ sơ cho con cái tiếp tục trường điểm cấp 1, trường chuyên cấp 2-3 (các trường cũ của chị). Và thế hệ sau (nhóm chị) lại quần quật ôm sách ôm vở giải sin có tính số mol, rồi ô mê ga cộng phi từ mờ sáng đến nửa đêm, mặt mũi chân tay teo tóp vì không vận động, cận mấy độ.... để lại tiếp tục thi đậu vào ĐH cũ của chị, y chang "con đường xưa em đi, vàng lên mái tóc thề".
Nói sao không tự làm ăn, chị nói sợ.
Dù kiến thức gì cũng biết, lớp kinh doanh khởi nghiệp làm giàu nào cũng từng học qua. Chị ra trường làm cho các tập đoàn nước ngoài trong các cao ốc, toàn nói chuyện lịch sự bằng tiếng Anh không, giờ xuống phố làm cái gì cũng khó vì không có street smart. Xưa quen không thể dục vận động nhiều nên giờ đi xa chút là chị mệt, nên ra ngoại thành, về tỉnh xây nhà máy xí nghiệp nông trại, tụi chị sao làm được, nắng nóng lắm em. Chị cũng hùn với bạn mở thử quán cà phê nhưng 6 tháng thì dẹp. Thành phố ngày càng chật chội, thương hiệu lớn của nước ngoài như Starbucks, The coffee Bean, Bene... tràn sang, cơ hội khởi nghiệp về dịch vụ ở thành phố càng ngày càng khó. Nên ráng mà giữ job, già cả mà vẫn 8-9h đêm ngồi làm báo cáo trên mấy cao ốc văn phòng, lưng mỏi muốn chết mà không dám về.
Chị nói, "con nhà có điều kiện, tạo điều kiện cho con cái" thật ra là làm mất ý chí của con. Ý chí mới là cái quyết định thành bại của đời người, chứ không phải là "điều kiện học hành tốt nhất" như chị từng nghĩ. Hôm bữa họp lớp, các bạn đều thống nhất vậy.
Con số Pareto 80/20 là chuyện riêng lớp chị.
Trích fanpe Tony Buổi Sáng
