Ông chủ cà phê và triết lý của tôi

Tôi từng làm giám đốc một dự án tư vấn phản biện định hướng chiến lược cho Tập đoàn TN (không dễ để được TN mời phản biện chiến lược à nhen!). Do tầm quan trọng của dự án, đích thân tôi đã trực tiếp khảo sát, nghiên cứu, soạn lập, trình chiếu nội dung phản biện định hướng chiến lược này trước toàn thể "bộ sậu" TN, bao gồm chủ tịch tập đoàn và dàn cố vấn, quản lý cấp cao. Bài presentation phản biện (rất dài, rất thẳng thắn và rất mạnh mẽ như tính cách của tôi) được ông chủ tịch và "bộ sậu" TN đánh giá rất cao. Và tôi còn nhớ, ngay sau buổi phản biện khá căng thẳng này, ông đã trân trọng mời chúng tôi đi ăn ở một khách sạn 5 sao để nói lời cảm ơn.

Sau dự án này một thời gian, tôi được ông chủ tịch mời về hợp tác trong vai trò Phó TGĐ tập đoàn TN. Không ai bắt tôi phải thắp hương hay cúng lạy trước bàn thờ nào cả. Cũng không ai buộc tôi phải theo đạo nào hay thần linh nào cả. Ông chủ tịch là người có niềm tin mãnh liệt vào sức mạnh cà phê. Chính niềm tin đó, dù cho ai đó cho rằng lập dị hay khác thường, có lẽ là thứ giúp cho ông thành công, ít nhất là cho đến giờ phút này.

Tôi cũng từng làm Trợ lý Chủ tịch của một công ty giầy dép hàng đầu VN. Ông chủ cũng thờ cúng, phong thủy, thần tài, thổ địa đủ cả! Tôi không lấy đó làm kỳ cục. Tôi tôn trọng phong tục, tập quán, tín ngưỡng, và niềm tin của ông, và tôi cũng thắp nhang, vái lạy như mọi nhân viên mỗi khi làm thủ tục lễ cúng.

Tôi cũng từng làm CEO của một cty có người sáng lập qua đời đã lâu. Trong khuôn viên cty có một bàn thờ và bức tượng đúc của ông. Tôi không phải con cháu, cũng không liên quan gì, nhưng tôi cũng luôn thắp cho ông nén hương và vái lạy ông như vái lạy một thần linh để phù hộ cho cty làm ăn suôn sẻ.

Quan niệm của tôi, khi ai đó tin vào thần linh, chính là tin vào SỨC MẠNH TIỀM THỨC. Tin vào một sức mạnh vô hình, chính là tin vào sức mạnh tiềm thức của chính mình. Khi ta ngày đêm cầu xin, ngày đêm nghĩ về một ước mơ hay khát vọng nào đó bằng một suy nghĩ tích cực, ta đang đánh thức tiềm thức, và chính tiềm thức sẽ tạo nên sức mạnh, thôi thúc ta thực hiện ước mơ. Vợ tôi lẩm bẩm cầu xin ơn trên ban phước lành cho cháu nội tôi, chính là nàng đang vận dụng sức mạnh tiềm thức để đem lại điều tốt đẹp cho cháu mình. Hãy hiểu như vậy để mà cảm thông, để mà chấp nhận khi có ai đó tin vào thần thánh mà ta cảm thấy kỳ cục hay không tin. Họ đang sử sụng sức mạnh tiềm thức của họ đấy ạ! Tôi không bao giờ nhạo báng hay mỉa mai những người như vậy, nhất là đối với người tôi từng cộng tác.

Tôi vào làm PTGĐ cho TN. Tôi không chờ đợi ông chủ tịch phân công. Ngược lại, tôi CHỦ ĐỘNG đưa ra chương trình làm việc 3 năm và từng năm. Tôi chủ động "dí" ngược lên ông để trình bày những việc tôi sẽ làm, với mốc thời gian rõ ràng, và với mục tiêu cụ thể. Tôi cũng trình bày luôn cách làm và lợi ích mang lại cho cty. 80% những việc tôi đề xuất được ông đồng ý cho tôi chủ động tổ chức triển khai. Và tôi đã chủ động tổ chức các cuộc họp cấp cao, làm presentation trình bày, giải thích, lên chương trình hành động. Và chúng tôi HÀNH ĐỘNG! Nhiều chương trình, hệ thống, công cụ quản lý sau khi tôi ra đi nhiều năm, TN vẫn đang tiếp tục ứng dụng. Tôi tự hào về “di sản” nho nhỏ để lại cho tập đoàn này, và biết ơn người đã đồng ý cho tôi tổ chức triển khai để tạo nên những kết quả nhất định.

Tôi không hoàn toàn hợp với tính cách của ông chủ tịch. Tôi cũng không hoàn toàn tán đồng triết lý, quan điểm của ông. Nhưng tôi luôn tôn trọng ông vì ông là người sáng lập và phát triển tập đoàn. Ông đã làm được thứ mà tôi không làm được và ít người có thể làm được. Tôi không chê bai ông kém hay tầm thường. Ngược lại, tôi nể ông vì tầm nhìn, khát vọng, và những tư tưởng vượt thời gian. Tôi biết ông không hoàn hảo. Đó là lý do ông cần tôi. Thay vì chê bai ông không hoàn hảo, tôi chỉ tập trung vào bổ sung cho ông những chỗ mà ông không làm được, hoặc ở cương vị của ông, ông không nên làm.

Tôi cũng từng tranh cãi gay gắt với ông nhiều lần về quan điểm, cách làm. Sau khi thống nhất chiến lược, tôi thiên về hành động, chú trọng tính thực tế và kết quả cụ thể. Ông nặng về triết lý và tư duy, có khi phi thực tế dưới con mắt của nhiều người. Nhưng tôi luôn “trừ hao” và tin rằng ước mơ của ông sẽ vẫn đạt được ở mức thấp hơn sau khi trừ đi yếu tố phi thực tế. Còn hơn là chẳng ước mơ gì, chẳng có khát vọng gì, lấy gì để trừ hao, và lấy gì để ra kết quả?

Những ngày qua, thấy ông bị người nọ, người kia chê bai, tôi thấy buồn. Tôi từng là người gần gũi, chuyện trò, cà phê, đàm đạo và tranh luận với ông, khá hiểu ông, nhưng còn chưa dám lên tiếng nhận định, phán xét. Người chẳng biết gì về ông, hoặc chỉ biết chút ít, sao lại có thể phán xét ghê vậy? Có thể ông bị bệnh, nhưng hãy để cho cơ quan giám định xác nhận tình trạng sức khỏe của ông. Còn nhân chuyện ông bị bệnh bây giờ để chê bai năng lực, tính cách của ông ngày xưa thế này, thế kia, rồi lại bới móc chuyện đời tư của ông nữa, thì không nên đâu ạ!

Tôi không tôn thờ ông, cũng không hoàn toàn đồng tình với quan điểm, cách thức làm việc, và phong cách lãnh đạo của ông, nhưng tôi vẫn tôn trọng ông vì những gì ông làm được. Tôi không mong ông thất bại. Ngược lại, tôi mong ông và TN thành công!

Những chia sẻ trên đây cũng là triết lý sống và làm việc của tôi – (1) tôn trọng đời tư, (2) chủ động trong công việc (dí ngược lên cấp trên chứ không chờ phân công - manage the boss), và (3) luôn cầu mong điều tốt lành cho người và nơi mình từng hợp tác!

----------------------

Ông chủ tịch cà phê tin vào thánh thần nào, theo tôn giáo nào thì đã sao, và liên quan gì đến ta? Các cầu thủ, và cả HLV, khi ra sân thường cầu nguyện. Giới quan lại cũng hằng năm xin ấn, cầu chức, cầu quyền. Hầu hết các đại gia, doanh chủ đều cúng bái, cầu xin, tin vào phong thủy, thầy bói. Cả thế giới, gần như ai cũng có lúc ước nguyện, cầu xin điều gì đó từ đấng tối cao. Cả nhân loại, hầu như ai cũng có một đức tin...

Chúng ta có thói quen phán xét và chỉ trích những người thành công. Chúng ta có thói quen mong người khác thất bại, kể cả khi người đó là bạn mình. Chúng ta có thói quen nhìn chằm chằm vào một điểm đen trên cả tấm bảng trắng để nói rằng tấm bảng có chấm đen, mà không nói rằng cả tấm bảng phần lớn vẫn là màu trắng. Chúng ta có thói quen không thừa nhận những thứ lớn lao người khác làm được, mà cứ trông chờ vào một sơ sót hay khiếm khuyết nhỏ nào đó để hả hê phê phán.

Tôi từng tham gia tư vấn, cố vấn, và trực tiếp quản lý, điều hành những tập đoàn, cty lớn của VN. Có hợp tác, có chia tay; có kỉ niệm vui, và cũng có kỉ niệm buồn. Nhưng khi ra đi, tôi luôn dành những lời lẽ tốt đẹp để nói về những nơi tôi từng đến. Có khi, tôi không tán thành tính cách, phong cách lãnh đạo hay cung cách quản lý, điều hành của những ông chủ, bà chủ doanh nghiệp. Có khi, văn hóa doanh nghiệp không phù hợp với tôi. Có khi, quan điểm bất đồng... Nhưng tôi vẫn luôn dành cho họ sự tôn trọng, vì đó là doanh nghiệp của họ, sự lựa chọn của họ. Ít nhất, họ cũng đáng nể vì đã làm nên những điều mà tôi không làm được, đó là gầy dựng nên những tập đoàn hùng mạnh, những thương hiệu nổi tiếng.

Ra đi, tôi không mong cho họ thất bại, mà cầu mong họ thành công! Đơn giản là vì tôi biết, những người như họ không có nhiều trên đất nước này, và vì tôi ước ao VN có những thương hiệu toàn cầu!

Nguyễn Hữu Long - Founder Group Phát Triển Doanh Nghiệp Việt