Bớt 'đoàn kết', hãy cam kết!

Trong một tập thể, người ta hay nhắc đến sự đoàn kết và xem đó là yếu tố tạo nên sức mạnh. Tiếc rằng, khái niệm đoàn kết chẳng những thường được hiểu sai, mà còn bị lạm dụng, nên chẳng những không tạo được sức mạnh cho tập thể, mà ngược lại, đôi lúc còn làm cho nó suy yếu thêm.

Trong môi trường doanh nghiệp và trong quan hệ đời thường, tôi coi sự cam kết còn quan trọng hơn cả sự đoàn kết. Tôi xem đoàn kết như một chiếc áo khoác đẹp, có thể có tác dụng khi ngắm nhìn từ bên ngoài, nhưng lại rất mỏng manh, dễ rách, không thể bảo vệ được cơ thể nhóm (team). Trái lại, cam kết như chiếc áo giáp thô cứng, mặc vào rất khó chịu (vì nó bó buộc, thắt chặt), nhưng lại rất bảo đảm, rất chắc chắn để bảo vệ cơ thể nhóm, bảo vệ tập thể khỏi nguy cơ tan rã.

Nhiều tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam duy trì một văn hóa đoàn kết “mạnh” đến mức ai cũng vui vẻ, thân thiện, hòa đồng, không ai muốn mất lòng ai. Sự đoàn kết (trông có vẻ rất đẹp) này làm triệt tiêu tính phản biện, tranh luận trong tổ chức vì ai cũng sợ bị quy chụp là “gây mất đoàn kết, phản động”. Kể cả khi ai đó liên tục hứa mà không làm, đến thời hạn mà không hoàn thành nhiệm vụ, thì cũng không hề bị chỉ trích hay phê phán gì cả vì suy nghĩ đoàn kết là trên hết. Mọi người, dù trong bụng không hài lòng về cách làm việc của nhau, không ưa nhau, thậm chí ghét nhau, nhưng ngoài mặt vẫn xuề xòa, vui vẻ với nhau (vì cần phải “đoàn kết” với nhau). Các cuộc họp luôn trôi qua một cách bình lặng, yên ả, với tinh thần đồng thuận, đoàn kết, thân ái. Chỉ có công việc ngày càng trì trệ, và kết quả thì ngày càng tồi tệ...

Khi tôi tham gia vào doanh nghiệp Việt trong vai trò người quản lý, tôi luôn kêu gọi sự cam kết thay vì đoàn kết (vốn đã có thừa). Tôi thường khởi xướng những cuộc tranh luận sòng phẳng (mang tính xây dựng) về mục tiêu, kế hoạch công việc, thời hạn hoàn thành, tính cam kết chịu trách nhiệm, và khuyết khích phê phán (một cách có trách nhiệm) những hành vi hứa mà không làm, vi phạm thời hạn quy định vì nó làm ảnh hưởng đến người khác.

Lúc bấy giờ mọi người mới mạnh dạn cởi bỏ áo khoác đoàn kết mỹ miều nhưng mỏng manh, và bắt đầu mặc vào người chiếc áo giáp cam kết nặng nề, thô cứng. Cũng nhờ đó nên công việc “chạy rào rào”, kết quả được cải thiện rõ rệt và ai cũng thấy hưng phấn, vui vẻ (kể cả sau những cuộc tranh luận nảy lửa). Quan trọng hơn, khi ai đó phê phán một người nào đó về sự chậm trễ, hay tính thiếu cam kết trong công việc, họ không hề lo ngại mình sẽ bị “chụp” cho cái “mũ’ là “gây mất đoàn kết, phản độngc”. Ngược lại, khi bị phê phán về sự thiếu cam kết, không ai nghĩ người đang phê phán mình là có động cơ cá nhân.

Tôi thường đặt câu hỏi: “Liệu bạn có thể đoàn kết mãi với một người luôn vi phạm cam kết hay không?”. Một trăm phần trăm số người được hỏi đều trả lời dứt khoát là không.

Điều kỳ diệu là một khi sự cam kết được tôn trọng và duy trì, sự đoàn kết tự nó cũng phát triển và trở nên thực chất hơn!

Chia sẻ của anh Nguyễn Hữu Long | sáng lập group Phát Triển Doanh Nghiệp Việt