Hãy đọc cuốn Khuyến Học của Fukuzawa Yukichi được viết từ 1872 - 1876, cuốn sách gối đầu giường của người Nhật Bản, để hiểu tại động lực nào Nhật Bản từ đất nước yếu kém, mỗi năm đều cống nạp cho Tàu như Việt Nam ta mà trong vài thập kỷ họ đã trở nên quá hùng cường. Nhật Bản mạnh lên đến mức muốn chia lại thuộc địa thế giới khi vào phe Phát xít, Nhật Bản chiếm Trung Quốc, xem Trung Quốc là "Đông Á bệnh phu". Tôi không ủng hộ Nhật phát xít, mà tôi chỉ muốn nói Nhật Bản trở nên thần kỳ là nhờ đâu, đó là nhờ dân trí cả đấy. Tại sao đồng tiền mệnh giá cao nhất Nhật Bản là ảnh của cụ Fukuzawa, khi cụ chỉ là một tri thức yêu nước mà không phải là vị tổng thống hay vua chúa nào? Tại sao cụ Phan Chu Trinh là chí sĩ yêu nước người Việt là người đầu tiên dịch cuốn sách Khuyến Học này ra chữ quốc ngữ, rồi truyền bá tư tưởng "khai dân trí - chấn dân khí - hậu dân sinh"? Một tư tưởng vượt thời đại, sách viết xong vào 1876 nhưng khi đọc sẽ thấy rất giống Việt Nam năm 2021, đi cùng giải pháp giúp đất nước hùng cường.
Cụ Vũ Trọng Phụng viết Số đỏ năm 1936, với lối văn hài hước châm biếm hiện thực xã hội, nay tôi mới có dịp đọc cả tác phẩm. Thiết nghĩ, năm 2021 cho xuất bản tiểu thuyết phản ánh hiện thực xã hội kiểu này thì số phận chẳng khác tập "Gạc Ma vòng tròn bất tử" tức cải biên tới lui nhưng vẫn bị thu hồi. Ngẫm số của cụ Vũ Trọng Phụng thật đỏ, có đỏ thì mới xuất bản được tiểu thuyết Số đỏ chứ!
Còn cuốn Bàn về văn minh của cụ Fukuzawa là tôi mới đặt mua dành để giải trí trong thời gian 3 phường ở quận 7 được blockdown theo chỉ thị 16.
